ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ, ମହାଶିବରାତ୍ରୀ ପର୍ବ ଫାଲଗୁନ୍ ମାସର କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷର ଚତୁର୍ଦଶୀରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଏଥର ମହାଶିବରାତ୍ରୀର ପର୍ବ ୮ ମାର୍ଚ୍ଚ ରେ ପାଳନ କରାଯିବ। ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ ମହା ଶିବରାତ୍ରୀ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବାର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଦିନ। ଲୋକମାନେ ମହାଶିବରାତ୍ରୀରେ ଉପବାସ ମଧ୍ୟ କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ମନ ମୁତାବକ ବର ପାଇବା ପାଇଁ ଏହି ଦିନ କିଛି ବିଶେଷ ନିୟମ ଏବଂ ସତର୍କତା ପାଳନ କରିବାକୁ ପଡିବ । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ମହାଶିବରାତ୍ରୀରେ ଉପବାସ ସମୟରେ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା ଉଚିତ୍ ।
କଳା ପୋଷାକ: ମହାଶିବରାତ୍ରୀ ଦିନ ସ୍ନାନ ନକରି ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଏହା ସହିତ ମହାଶିବରାତ୍ରୀ ଦିନ କଳା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଏହି ଦିନ କଳା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା ଅଶୁଭ ବୋଲି ଧରାଯାଏ । ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, ଶିବଲିଙ୍ଗଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ପ୍ରସାଦକୁ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ, କାରଣ ଏହା ଆପଣଙ୍କ ଜୀବନରେ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ଆଣିଥାଏ । ଏହା କରିବା ଦ୍ୱାରା ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତି ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ।
ଏହି ଜିନିଷ ଖାଅନ୍ତୁ ନାହିଁ: ଶିବରାତ୍ରୀ ପର୍ବରେ ଡାଲି, ଚାଉଳ କିମ୍ବା ଗହମରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ଖାଆନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଉପବାସ ସମୟରେ ଆପଣ କ୍ଷୀର କିମ୍ବା ଫଳ ଖାଇପାରିବେ। ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପରେ କିଛି ଖାଆନ୍ତୁ ନାହିଁ। ସକାଳେ ଶୀଘ୍ର ଉଠିବା ସହ ସ୍ନାନ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଶରୀର ଏବଂ ମନ ଶୁଦ୍ଧ ହେଇଥାଏ। ତେଣୁ, ଏହି କାମ ସହିତ ଦିନ ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତୁ । ନୂତନ କିମ୍ବା ପରିଷ୍କାର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧି ଉପବାସ କରନ୍ତୁ ।
ରାତିରେ ଶୁଅନ୍ତୁ ନାହିଁ : ଶିବରାତ୍ରୀ ପର୍ବରେ ବିଳମ୍ବରେ ଶୋଇବା ଉଚିତ୍ ଏବଂ ରାତିରେ ଶୋଇବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ। ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ଭଜନ ଶୁଣନ୍ତୁ ଏବଂ ରାତି ସମୟରେ ଜାଗ୍ରତ ରୁହନ୍ତୁ । ପରଦିନ ସକାଳେ ସ୍ନାନ କରିବା ପରେ ଶିବ ଙ୍କ ପ୍ରସାଦ ଗ୍ରହଣ କରି ଉପବାସ ଭାଙ୍ଗିପାରିବେ ।
ଶିବଲିଙ୍ଗ ଉପରେ କୁକୁମ ଦିଅନ୍ତୁ ନାହିଁ : ଶିବଲିଙ୍ଗରେ କୁକୁମ ତିଲକ କେବେବି ଚଢ଼ାନ୍ତୁ ନାହିଁ । ମହାଶିବରାତ୍ରୀରେ, ଆପଣ ଭୋଲେନାଥଙ୍କୁ ଖୁସି କରିବା ପାଇଁ ଚନ୍ଦନ କାଠ ତିଲକ ପ୍ରୟୋଗ କରିପାରିବେ ।
ଭଙ୍ଗା ଚାଉଳ : ଭୁଲରେ ମଧ୍ୟ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ପୂଜାରେ ଭଙ୍ଗା ଚାଉଳ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ । ଶିବରାତ୍ରୀ ଉପବାସ ସକାଳୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ପରଦିନ ସକାଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲି ଥାଏ ଉପବାସ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଫଳ ଏବଂ କ୍ଷୀର ଖାଇବା ଉଚିତ୍, ତଥାପି, ଆପଣ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପରେ କିଛି ଖାଇବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ।
କେତକୀ ଫୁଲ ଚଢାନ୍ତୁ ନାହିଁ :ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ କେତକୀ ଏବଂ ଚମ୍ପା ଫୁଲ ଦିଅନ୍ତୁ ନାହିଁ। କୁହାଯାଏ ଏହି ଫୁଲଗୁଡ଼ିକୁ ଭଗବାନ ଶିବ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ। କେତକୀ ଫୁଲ ଧଳା ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଭୋଲେନାଥଙ୍କ ପୂଜାରେ ଏହାକୁ ଅର୍ପଣ କରାଯାଏ ନାହିଁ ।
ଛିଣ୍ଡା ବେଲ ପତ୍ର : ଶିବରାତ୍ରୀରେ, ଶିବଙ୍କୁ ତିନୋଟି ପତ୍ର ଥିବା ବେଲପତ୍ର ଅର୍ପଣ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ଛିଣ୍ଡା ପତ୍ର ଚଢାନ୍ତୁ ନାହିଁ ।
